Klimaatadaptatie en de taak voor gemeenten

Gisteren werd mijn aandacht getrokken door het Radio 1 programma Nieuws en Co. Onderweg van Assen naar het westen beluisterde ik een item over het nieuws dat gemeenten (en provincies) veel moeite hebben met het uitvoeren van de plannen van de energietransitie. Het onderzoek door de redactie van het programma Nieuwsuur onder 20 gemeenten en alle provincies. De uitkomst geeft namelijk aan dat gemeenten dit ingewikkeld vinden en vaak commerciële bureaus inschakelen. En dat het maken en uitvoeren van deze plannen veel menskracht en denkkracht kost.

Dan even terug naar de reden dat ik in Assen was; het toeval wil dat ik juist deze middag in deze stad was om met professionals van verschillende gemeenten stil te staan bij het onderwerp “de groene klimaatadaptieve stad, hoe doe je dat?” Samen met Specialisten van TAUW en Duurzaamheidskaart.nl zijn wij aan de slag gegaan met deze opgave. Ook werd de (mede-) door TAUW ontwikkelde Landelijk Maatlat besproken de werkwijze van gemeentes en de informatieproducten die wij aan het ontwikkelen zijn.

De noodzaak van klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving

Het klimaat verandert en steden worden steeds vaker geconfronteerd met hittestress, wateroverlast, droogte en biodiversiteitsverlies. Dit vraagt om structurele aanpassingen in de gebouwde omgeving. De Landelijke Maatlat helpt gemeenten dan ook met richtlijnen en prioriteiten om de stedelijke ruimte toekomstbestendig in te richten.

Het schema in de maatlat toont zes pijlers die van belang zijn voor een groene en klimaatadaptieve stad:

1️⃣ Biodiversiteit en natuurinclusiviteit – Groenblauwe structuren versterken de biodiversiteit en natuurwaarde.
2️⃣ Droogte – Vergroten van infiltratie en beperken van verharding om water beter vast te houden.
3️⃣ Bodemdaling – Gebiedsspecifieke keuzes voor inrichting en materiaalgebruik om bodemdaling beheersbaar te houden.
4️⃣ Hitte – Creëren van schaduwrijke plekken, verminderen van hitte-eilanden en stimuleren van groene verblijfsruimtes.
5️⃣ Gevolgbeperking overstromingen – Bescherming tegen overstromingen vanuit rivieren en zeespiegelstijging.
6️⃣ Wateroverlast – Regenwater lokaal opvangen, afvoeren en infiltreren om wateroverlast te voorkomen.

Van inzicht naar actie: monitoring en slimme informatieproducten

Het doel van de maatlat en andere beleidsinstrumenten is om gemeenten meer grip te geven op deze uitdagingen. Maar hoe houd je inzicht in de voortgang en meet je de impact van maatregelen?

Hierbij spelen slimme informatieproducten zoals die van Duurzaamheidskaart een cruciale rol. Door het combineren van geografische data, real-time monitoring en analysetools kunnen gemeenten namelijk:

✔️ Kansen en knelpunten in kaart brengen – Waar zijn de grootste risico’s en waar liggen kansen voor vergroening?
✔️ De voortgang van klimaatmaatregelen monitoren – Zijn de geplande ingrepen effectief en wat is de impact?
✔️ Datagedreven beslissingen nemen – Welke investeringen dragen het meest bij aan klimaatadaptatie en duurzaamheid?

Gemeenten aan het roer van klimaatadaptatie

Uit de middag kan ik in ieder geval alleen maar concluderen dat er perspectief is en dat gemeenten prima op deze onderdelen aan het stuurwiel kunnen blijven. Iedereen is meer dan gemotiveerd om aan de slag te gaan. En de slimme inzet van medewerkers is inderdaad een uitdaging waar veel organisaties voor staan, maar met een combinatie van eigen kennis, externe kennis en slimme informatieproducten, ben ik ervan overtuigd dat wij met zijn allen de uitdaging aan kunnen gaan. Ondanks de uitdagingen rondom capaciteit en middelen, kunnen gemeenten regie houden over hun klimaatadaptatieplannen. Dus door een slimme combinatie van eigen kennis, externe expertise en datagedreven tools kunnen beleidsmakers onderbouwde keuzes maken en effectief sturen op een groene, duurzame stedelijke omgeving.

📍 Meer weten over hoe jouw gemeente slim inzicht krijgt in klimaatadaptatie en de impact van duurzaamheidsmaatregelen?
Lees hier meer over de klimaatadapatiemonitor of plan een demo en ontdek hoe onze informatieproducten beleidsmakers ondersteunen bij een toekomstbestendige leefomgeving.

---