Hoe kun je als gemeente de energietransitie versnellen? Marjolijn Tijdens, projectregisseur hernieuwbare energie bij Provincie Drenthe, vertelt hoe de Duurzaamheidskaart haar en haar collega’s helpt om deze uitdaging aan te gaan: “De Duurzaamheidskaart is een waardevol instrument gebleken voor het coördineren en bevorderen van hernieuwbare energieprojecten binnen de regio”.
Benieuwd hoe deze applicatie ook jouw gemeente kan helpen de energietransitie te versnellen? Lees hieronder het volledige artikel!
Drenthe kiest voor regie in de energietransitie
Binnen de energietransitie neemt Provincie Drenthe een regierol op zich. De provincie is zich bewust van de cruciale rol die hernieuwbare energie speelt bij het bevorderen van duurzaamheid. Om deze ambitieuze doelen te verwezenlijken, onderneemt de provincie diverse acties om de overgang naar duurzame energiebronnen te versnellen.
Welke rol heb je zelf binnen de provincie?
Marjolijn neemt ons mee in haar eigen rol binnen provincie Drenthe: “Als Projectregisseur hernieuwbare energie coördineer ik de realisatie van zonnepanelen op daken voor RES-regio Drenthe. De deelnemende gemeenten hebben hun ambities vastgelegd: zij willen energie op daken opwekken gezien het efficiënte ruimtegebruik. De daken zijn meestal niet van de gemeenten, dus moet de realisatie worden gestimuleerd. Hiervoor heeft de provincie Drenthe adviseurs voor de agrarische, maatschappelijke en mkb-sector. Deze helpen partijen bij de besluitvorming rondom het realiseren van zonnepanelen, maar ondersteunen ook bij het onderzoeken van de constructie van de panden en het verzekeringswerk dat erbij komt kijken. De realisatie van zonnepanelen gebeurt vervolgens door marktpartijen. Bij al deze projectstappen maken de betrokken partijen gebruik van de Duurzaamheidskaart.”
Waarvoor gebruiken jullie Duurzaamheidskaart?
Duurzaamheidskaart wordt gebruikt door provincie Drenthe en door beleidsadviseurs van alle Drentse gemeenten. “De applicatie wordt voornamelijk gebruikt om snel een beeld te krijgen van de potentie voor zonne-energie op daken. Het biedt een goede, eerste indruk van de mogelijkheden en wordt tevens gebruikt voor beleidsvorming, bijvoorbeeld om te bepalen welk bedrijventerrein prioriteit heeft bij verduurzaming. Doordat de aanwezige zonnepanelen zichtbaar zijn in de kaart, helpt Duurzaamheidskaart ook bij de monitoring van de toename van gerealiseerde zonnepanelen per gemeente, wijk of buurt.”
De applicatie wordt inmiddels ingezet bij de verduurzaming van bedrijventerreinen. “Op deze terreinen wordt veel energie verbruikten is het extra belangrijk dat bedrijven gaan verduurzamen. Zonne-energie biedt hiervoor veel kansen. Door verbruik en opwek dicht bij elkaar te brengen, kunnen we duurzame energiebronnen optimaal benutten en het energieverbruik van bedrijventerreinen aanzienlijk verminderen. Ook helpt dit de overbelasting van het elektriciteitsnetwerk te verminderen”.
Ondersteuning van RES-partners
Marjolijn vertelt dat de tool inmiddels steeds breder wordt gebruikt binnen provincie Drenthe en dat ook de samenwerkingspartners binnen de Regionale Energiestrategie (RES) er intensiever gebruik van maken. “De tool fungeert als waardevolle ondersteuning bij de complexe uitdagingen waarmee gemeenten en provincie worden geconfronteerd in het kader van de energietransitie.”
Met een overvolle agenda voor gemeenten is er weinig tijd om diep in elk onderwerp te duiken. Dit geldt des te meer voor de energietransitie, waar bovendien uitgebreide GIS-gegevens een rol spelen. Dit is één van de belangrijkste redenen waarom de provincie Drenthe de tool beschikbaar stelt aan alle RES-partners en uitvoerende partijen, zodat zij snel en deskundig advies kunnen inwinnen zonder zichzelf volledig op elk detail te hoeven richten. “We merken dat degenen die er mee werken zijn erg positief zijn over het gebruik ervan.”
Waarom hebben jullie voor Duurzaamheidskaart gekozen?
“De gebruiksvriendelijkheid heeft voor ons de doorslag gegeven. We maakten al langer gebruik van een dataportaal voor het raadplegen van gegevens. Deze tool werkte echter onvoldoende gebruiksvriendelijk en vereiste veel technische GIS-expertise. Het feit dat we in Duurzaamheidskaart eenvoudig zelf analyses en rapportages van zelf getekende gebieden konden maken was erg belangrijk bij het maken van de keuze voor Duurzaamheidskaart.
Kan iedereen ermee overweg?
“Ja, de tool is erg eenvoudig te gebruiken en we hoeven aan de gemeenten meestal geen toelichting te geven. Wel merken we dat we proactief moeten communiceren over het bestaan van de Duurzaamheidskaart. Direct na de lancering hebben een uitgebreide instructiesessie voor gemeenten georganiseerd. Binnen deze organisaties vinden echter regelmatig personele wisselingen plaats, dus moeten wij ervoor blijven zorgen dat iedereen op de hoogte is. Over het gebruik ervan hoeven we ons daarna geen zorgen te maken, de kaart zelf is namelijk heel makkelijk te gebruiken.”
Zie je nog andere kansen voor het gebruik?
Marjolijn benadrukt de noodzaak om de tool actueel te houden en voortdurend verder uit te breiden. “Onlangs hebben we de overdekte parkeerplaatsen aan de kaart toegevoegd, waardoor we nu kunnen bepalen welke carports geschikt zijn voor het opwekken van zonne-energie en welke niet. Ook zijn de gerealiseerde zonneparken onlangs aan de kaart toegevoegd, wat het beeld completer maakt.”
Hoewel de huidige focus van de Duurzaamheidskaart in Drenthe vooral gericht is op zonne-energie op daken, zijn er bredere mogelijkheden om te verkennen. “In andere gemeenten in Nederland wordt de Duurzaamheidskaart bijvoorbeeld ook gebruikt om inzicht te krijgen in de kansen voor duurzame warmtebronnen zoals aquathermie en riothermie. Voor gemeenten zou het voordelig zijn om één platform te hebben waarin deze thema’s gebundeld zijn. Mogelijk worden deze mogelijkheden in de toekomst toegevoegd.”
Bovendien ziet provincie Drenthe in de komende jaren kansen voor het gebruik van de Duurzaamheidskaart bij diverse klimaat gerelateerde uitdagingen. “Bepaalde gebieden in Drenthe hebben te maken met hittestress als gevolg van verstening, zoals op bedrijventerreinen. Het zou bijzonder waardevol zijn om deze kaartlagen te combineren met inzichten over energietransitie, zodat deze aspecten in samenhang kunnen worden aangepakt. Hetzelfde geldt voor landelijke gebieden, waar vergelijkbare inzichten nodig zijn om informatie over water en natuur te integreren met gegevens over waterpeilen en bodemdaling”.
Ook inzicht in netcongestie
In het huidige energielandschap speelt netcongestie een cruciale rol, zowel op landelijk niveau als in Drenthe. Netcongestie duidt op een situatie waarin het elektriciteitsnetwerk overbelast raakt door een teveel aan energieaanbod. Deze congestie kan zelfs leiden tot vertragingen bij de realisatie van duurzame energieprojecten. Hierdoor kunnen zelfs grote gebouwen die veel potentie hebben voor zonnepanelen soms niet aangesloten worden.
Marjolijn legt uit dat de Duurzaamheidskaart ook informatie over netcongestie zal omvatten. “Momenteel wordt hard gewerkt aan het integreren van kaartlagen die gedetailleerd inzicht bieden in de lokale netcongestie. Ons databureau verzamelt op dit moment actuele gegevens van netbeheerders zodat dit binnenkort kan worden toegevoegd aan Duurzaamheidskaart”.
