Provincies en RES-regio’s willen steeds beter inzicht krijgen in de voortgang van de energietransitie.
Daarom zetten Provincie Drenthe, Provincie Utrecht en RES-U16 recent Duurzaamheidskaart in voor de handmatige detectie van zonnepanelen binnen hun regio.
Door het zorgvuldig beoordelen van recente luchtfoto’s werden alle zichtbare zonnepaneelinstallaties handmatig ingetekend, gecontroleerd en vergeleken met eerdere jaren.
Zo ontstaat een actueel en betrouwbaar beeld van waar zonnepanelen liggen; en waar nog ruimte is voor groei.
Over het project
Voor de drie regio’s stond één vraag centraal:
Hoeveel daken in onze provincie zijn al benut, en waar liggen nog kansen voor duurzame opwek?
De detectie door Duurzaamheidskaart richtte zich op:
- Provincie Limburg en Provincie Drenthe – actualiseren van bestaande inventarisaties en signaleren van nieuwe installaties.
- Provincie Utrecht / RES-U16 – inzicht krijgen in groei per gemeente en koppeling met beleidsdoelen binnen de Regionale Energiestrategie.
De detectie werd uitgevoerd op basis van actuele luchtfoto’s (jaarlaagse opnamen van PDOK), gekoppeld aan BAG- en CBS-data voor adressen en gebouwkenmerken.
Waarom handmatige detectie waardevol blijft
Hoewel automatische herkenning met AI steeds vaker voorkomt, blijft handmatige detectie de betrouwbaarste methode voor detailniveau, consistentie en kwaliteitsborging.
Door iedere installatie visueel te beoordelen kunnen:
- fouten door reflectie, schaduw of afwijkende dakvormen worden voorkomen;
- nieuwe installaties direct worden toegevoegd;
- en eventuele dubbeltellingen of foutieve detecties worden uitgesloten.
Het resultaat is een nauwkeurig en controleerbaar overzicht dat geschikt is voor beleidsrapportages en monitoring op provinciaal, en ook gemeentelijk, niveau.
Eerste opvallende inzichten
Tijdens de analyse viel op dat luchtfoto’s ieder jaar in een andere maand zijn gemaakt.
Dat lijkt een detail, maar heeft wél invloed op de vergelijkbaarheid.
Een opname in het voorjaar toont bijvoorbeeld minder schaduw en meer heldere daken dan een opname in het najaar, wat leidt tot kleine verschillen in zichtbaarheid en interpretatie.
Tijdens de analyse bleek dat de luchtfoto’s waarop de detectie is gebaseerd, elk jaar op een ander moment zijn ingewonnen.
Daardoor is de periode tussen twee meetmomenten niet altijd precies twaalf maanden.
Dat verschil in opnamemoment kan leiden tot kleine afwijkingen in de berekende jaar-op-jaar groei:
soms lijkt de groei hoger (bij een langere meetperiode), soms juist lager (bij een kortere).
Wanneer je hiervoor corrigeert, ontstaat een betrouwbaarder trendbeeld:
<<< afvlakking >>>
Dat soort inzichten is cruciaal voor provincies en RES-regio’s om realistisch te plannen, communiceren en bijsturen in beleid.
Naar een herhaalbare en vergelijkbare methode
Door elk jaar dezelfde detectiemethode toe te passen, bouwen provincies aan een consistente tijdreeks van zonnepaneeldata.
Die maakt trends zichtbaar, toont waar groei plaatsvindt en waar potentieel onbenut blijft.
Met Duurzaamheidskaart.nl kunnen overheden hun eigen detectieproces uitvoeren, resultaten beheren en visualiseren op één centrale kaartomgeving — zonder afhankelijk te zijn van externe tools of automatisering.
Conclusie
De zonnepaneeldetectie voor Drenthe, Utrecht en RES-U16 laat zien dat handmatige kaartinterpretatie nog steeds de standaard is voor betrouwbare monitoring.
Door zorgvuldig te werken met luchtfoto’s, geografische data en jaarlijkse herhalingen, ontstaat een helder beeld van de voortgang van zonne-energie in Nederland.
