Inleiding

Gemeenten en woningcorporaties staan voor een dubbele uitdaging: woningen verduurzamen en tegelijk voldoen aan strikte natuurwetgeving. Het Rijk heeft in 2023 dan ook €54 miljoen beschikbaar gesteld om gemeenten en provincies te ondersteunen bij het opstellen van hun Soortenmanagementplan (kortgezegd SMP, en in sommige gevallen: pre-SMP).

De VNG benadrukt dat dit cruciaal is om woningisolatie niet te vertragen en tegelijk natuurvriendelijk uit te voeren. Het instrument dat daarbij helpt het Soortenmanagementplan (SMP), maar natuurlijk kan dezeen de Duurzaamheidskaart. Samen zorgen ze voor versnelling, duidelijkheid en draagvlak.

Ecologisch onderzoek, maar ook isoleren en verduurzamen?

Met het oog op de energietransitie is het voor veel gemeenten een ‘must’, maar ook met het oog op de portemonne is het voor particulieren en woningcorporaties geen slecht idee om woningen te isoleren, al dan niet daarbij te ondersteunen. Eerder schreven we dan ook al over onze module ‘Woningisolatie‘: voor een aantal gemeenten al van groot belang om inzicht te krijgen in energielabels en het verstrekken van subsidies bij de uitvoering van de Lokale Aanpak Isolatie (LAI).

Echter is isoleren en verduurzamen vaak zo makkelijk nog niet, want er liggen hierbij ook nog altijd andere vraagstukken aan ten gronde: je legt geen zonnepanelen op een asbestdak, en spuit nestjes van beschermde diersoorten niet zomaar vol met purschuim.

Om die reden zijn er digitale hulpmiddelen nodig. Duurzaamheidskaart biedt dan ook al langer de module ‘Asbestdakenkaart‘, en sinds kort kun je Duurzaamheidskaart ook in zetten bij het opstellen en in kaart brengen van alle nodige informatie omtrent het ‘Soortenmanagementplan’.

Wat is het Soortenmanagementplan (SMP)?

Een SMP is een strategisch plan waarmee gemeenten of provincies in één keer regelen hoe beschermde soorten zoals vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen worden beschermd bij renovatie en nieuwbouw. In plaats van voor elk project aparte vergunningen aan te vragen, geldt er een gebiedsbrede omgevingsvergunning, vaak voor een periode van tien jaar.

Wat zit daarin?

• Ecologisch onderzoek: jaarrond inventarisatie van aanwezige soorten.
• Maatregelen en compensatie: plaatsen van nestkasten, inbouwen van vleermuisstenen, en regels voor uitvoering.
• Monitoring en bijsturing: structureel volgen van populaties en aanpassen waar nodig.

Praktische voordelen

• Tijdwinst: projecten besparen vaak 1,5 tot 2 jaar aan losse vergunningstrajecten.
• Minder administratieve last: één generieke vergunning in plaats van tientallen aparte.
• Meer natuurwaarde: door vooraf structureel maatregelen te nemen, ontstaat betere bescherming en versterking van biodiversiteit.

Maar: het is wel veel werk…

Een Soortenmanagementplan vraagt echter veel voorbereiding en onderzoek. De daadwerkelijke invulling – het letterlijk in kaart brengen van soorten en maatregelen – is vaak het meest arbeidsintensieve deel. Hier sluit de Duurzaamheidskaart goed op aan. Door ecologische gegevens en duurzaamheidskansen samen te visualiseren, wordt het eenvoudiger om keuzes te maken, maatregelen te plannen en betrokkenen mee te nemen in het proces. Zo helpt de Duurzaamheidskaart om het werk achter een SMP concreet, inzichtelijk en uitvoerbaar te maken.

Stakeholders en citizen science

Bij een SMP zijn dus veel partijen betrokken: beleidsmakers, corporaties, ecologen, bouwbedrijven en bewoners. Steeds vaker wordt dan ook citizen science ingezet. Inwoners kunnen via waarneming.nl, batdetector-apps of lokale natuurorganisaties helpen soorten in kaart te brengen. Dit vergroot de kwaliteit van de gegevens én versterkt betrokkenheid bij de uitvoering.

Digitale kaarten bieden uitkomst bij het Soortenmanagementplan

Soorten in kaart brengen?

Juist bij dat onderdeel – het letterlijk in kaart brengen – helpen digitale kaarten en tools zoals deze in Duurzaamheidskaart. Het platform kan ecologische data koppelen aan andere duurzaamheidsinformatie, zodat je niet in losse rapporten en tabellen verdwaalt. Zo kan een gemeente in één oogopslag zien waar beschermde soorten voorkomen én welke daken geschikt zijn voor isolatie of zonnepanelen. Dat maakt het plannen en communiceren veel eenvoudiger.

Over Duurzaamheidskaart

De Duurzaamheidskaart is een interactieve kaart die gemeenten en inwoners inzicht geeft in duurzame kansen. Het platform is ontwikkeld op basis van GeoApps en is al in meer dan 100 gemeenten gebruikt voor verschillende thema’s, zoals:

• Zonne-energie: potentie per dak, inclusief schaduw en oriëntatie.
• Warmtetransitie: alternatieve warmtebronnen en netwerkanalyses.
• Klimaatadaptatie en groen: hitte, wateroverlast en vergroening.
• Energiearmoede en netcongestie: kwetsbare gebieden en netcapaciteit.
• Asbestdaken & isolatie: energielabels, subsidiecampagnes & uitvoeringseffectiviteit.

Conclusie

Zonder SMP lopen verduurzamingsprojecten vast op natuurbescherming en vergunningprocedures. De uitdaging ligt vaak in de invulling, die complex en tijdrovend kan zijn. Met digitale hulpmiddelen zoals de Duurzaamheidskaart wordt dit proces echter aanzienlijk eenvoudiger. Door soortenbescherming en verduurzamingskansen in één geïntegreerde aanpak te combineren, ontstaat een stevig fundament voor versnelling én draagvlak bij gemeenten en corporaties.

Laat uw gegevens bij ons achter en we doen graag een vrijblijvende quickscan van uw informatievoorziening om te kijken of Duurzaamheidskaart ook in uw werkproces past met het oog op het Soortenmanagementplan, maar ook andere kaart- & GIS-toepassingen.