Veel gemeenten en provincies hebben moeite met het behalen van hun duurzaamheidsdoelen en de uitvoering van de energietransitie. Hoewel deze doelen duidelijk zijn, lopen veel gemeenten vast door de complexiteit en de combinatie van deze opgaven. Er is veel werk te verzetten in de overgang naar duurzame warmte, het verduurzamen van de woningvoorraad, het aanpakken van energiearmoede en het oplossen van netcongestie in samenwerking met netbeheerders. Traditionele aanpakken blijken tekort te schieten, wat steeds zichtbaarder wordt in de praktijk.

Wat gaat er mis bij de verschillende duurzaamheidsopgaven rondom de energietransitie?

Warmtetransitie

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de overgang naar duurzame warmtebronnen, maar in de praktijk blijkt dat dit een diepgaand begrip vereist van zowel technische als lokale factoren. Dit omvat kennis van de woningvoorraad, de bestaande energie-infrastructuur en de concrete mogelijkheden voor duurzame alternatieven. Veel gemeenten raken het overzicht kwijt en staan voor grote financiële uitdagingen. Bovendien maakt de verplichting tot burgerparticipatie het proces nog complexer. Wie betaalt bijvoorbeeld voor de aanzienlijke investeringen die nodig zijn?

Verduurzaming van woningen

Op het eerste gezicht lijkt het verduurzamen van woningen een relatief eenvoudige opgave, met technieken zoals isolatie en zonnepanelen die breed beschikbaar en betaalbaar zijn. Toch is dit voor veel gemeenten een hoofdpijndossier. Beleidsmedewerkers missen vaak inzicht in de voortgang en concrete resultaten, vooral bij particuliere en corporatiewoningen. Er ontbreekt een duidelijk antwoord op de vraag wat er precies nodig is om de woningvoorraad naar (bijvoorbeeld) een gemiddeld energielabel B te brengen. Er worden aanzienlijke investeringen gedaan in burgeractivatie met informatieve websites, energieloketten en energiecoaches. Toch zijn er vaak onvoldoende handvatten om effectief bij te sturen wanneer maatregelen niet het gewenste effect hebben.

Energiearmoede

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het garanderen van voldoende betaalbare woningen en duurzame energievoorziening. De realiteit is echter weerbarstig. Veel inwoners worstelen met het vinden van een betaalbare woning of energiearmoede. Ook hebben ze vaak niet de middelen of kennis om hun woning te verduurzamen. Hoewel gemeenten het probleem erkennen, ontbreekt het vaak aan actueel inzicht en adequate monitoring. Methoden zoals energieloketten en energiecoaches blijken niet altijd voldoende om deze doelgroep effectief te bereiken. Gemeenten worstelen met de vraag of de huidige aanpak rondom de energietransitie wel geschikt is en of de juiste middelen worden ingezet.

Netcongestie

De overstap van gas naar duurzame warmtebronnen zoals warmtepompen, leidt tot een sterke toename van het elektriciteitsverbruik in woningen. Veel inwoners proberen dit op te vangen door zonnepanelen te installeren, wat de druk op het energienetwerk verder vergroot. Tel hierbij op, het toenemende gebruik van elektrische auto’s en apparaten zoals airco’s. Zo wordt duidelijk dat de warmtetransitie op veel plekken niet gemakkelijk, of helemaal niet, haalbaar is. Hoewel gemeenten nauw samenwerken met netbeheerders die zeggen hard te werken aan een oplossing, laat een blik op de landelijke capaciteitskaart zien dat het probleem voorlopig alleen maar groter wordt.

Hoewel gemeenten hier niet direct verantwoordelijk voor zijn, wordt wel van hen verwacht dat ze inzicht en grip hebben op deze opgave. Zeker als je bedenkt dat het oplossen van deze problemen aanzienlijke ruimtelijke consequenties heeft. In sommige steden en dorpen is de ruimte er simpelweg niet om álle maatregelen te treffen. Hierdoor wordt het onmogelijk om alle gecombineerde opgaven van de energietransitie te realiseren. Vaak wordt dit niet in samenhang beschouwd.

De noodzaak van inzicht en sturing in de energietransitie

Veel gemeenten hebben moeite om voldoende grip te krijgen op hun initiatieven rondom duurzaamheid en de energietransitie. Zonder toegang tot de juiste data, is het bijna onmogelijk om de voortgang effectief te monitoren. Dit gebrek aan inzicht leidt ertoe dat beleidsmakers niet weten of de gekozen maatregelen het gewenste effect hebben en waar aanvullende inspanningen nodig zijn.

Het ontbreken van duidelijke inzichten in de return on investment (ROI) van deze maatregelen, maakt de situatie nog complexer. Gemeenten investeren vaak aanzienlijke bedragen in duurzaamheid en energietransitie, met de nadruk op beleidsvorming. Echter, zonder concrete bewijzen van effectiviteit is het moeilijk om deze uitgaven te rechtvaardigen. Dit gebrek aan transparantie en controle frustreert niet alleen de beleidsmakers, maar ondermijnt ook het vertrouwen van bewoners en investeerders in de energietransitie.

Duurzaamheidskaart: grip op duurzaamheidsdoelen

Duurzaamheidskaart biedt gemeenten en provincies de ondersteuning die ze nodig hebben om de uitdagingen van de energietransitie effectief aan te pakken met een data-gedreven aanpak. Onze oplossing bestaat uit overzichtelijke kaarten en dashboard die overheden de controle teruggeven over hun duurzaamheidsdoelen. Zo kunt u monitoring naadloos integreren in processen en strategisch sturen op basis van betrouwbare data. Duurzaamheidskaart maakt het mogelijk om de return of investment (ROI) van maatregelen nauwkeurig te berekenen en transparant te communiceren over de behaalde resultaten.

Onze kaarten geven gedetailleerd inzicht in de potentiële energiebronnen binnen elke gemeente of provincie. Door middel van geavanceerde analyses en rapportages kan er eenvoudig een overzicht worden gemaakt. Krijg direct inzicht in bijvoorbeeld de potentie voor zonne-energie of warmte uit oppervlaktewater per buurt of gebied. Dankzij de combinatie van data uit verschillende bronnen, loopt u nooit cruciale inzichten mis, bijvoorbeeld over netcongestie, lokale omstandigheden of demografische trends. Hierdoor voorkomt men fouten zoals het inzetten op duurzame energiebronnen die niet haalbaar zijn op de gewenste locatie. Ook bevatten de kaarten inzicht in energiearmoede in uw regio. Zo kunt u als gemeente beslissingen nemen die daadwerkelijk impact hebben.

Weer inzicht in de voortgang van de energietransitie

Met handige dashboards kunnen beleidsmakers in één oogopslag zien hoe de gemeente ervoor staat. Zo is bijvoorbeeld te zien in hoeverre de potentie voor zon-op-dak en warmte uit oppervlaktewater worden benut. Ook is zichtbaar hoe de verbetering van energielabels van gebouwen zich in de regio ontwikkelt. Dit maakt het mogelijk om snel te identificeren welke wijken of gebieden achterblijven en waar extra maatregelen nodig zijn.

Duurzaamheidskaart biedt ook uitgebreid inzicht in de voortgang van energieloketten, energiecoaches en adviseurs die in uw gemeente actief zijn. Door relevante data te verzamelen en te visualiseren, kunt u nauwkeurig monitoren hoeveel aanvragen en aanmeldingen er binnenkomen voor verduurzamingsadvies of begeleiding via het energieloket of energiecoach. Dit stelt u in staat om de effectiviteit van deze campagnes te meten en te verbeteren. Maar ook wordt de impact van deze maatregelen per buurt, wijk of bedrijf en per specifieke interventie duidelijk in kaart gebracht.

Voer een nulmeting vóór de inzet van energiecoaches en vergelijk deze met de situatie ná de coaching. Zo krijgt u ook nog eens een helder beeld van de verbeteringen in energielabels en de gerealiseerde kostenbesparingen. En kunt u precies vaststellen welke maatregelen echt het verschil maken en waar de grootste winst te behalen is.

Meer weten?

Benieuwd hoe Duurzaamheidskaart jouw gemeente of provincie kan ondersteunen? Vul hieronder jouw gegevens in en wij nemen conact met je op voor een vrijblijvende demo!